Eenzame uitvaart #24: Een vertaler die de taal kwijtraakt

Zeist, 1 maart 2018, Bryan Rippon (20.04.1968 — 21.02.2018).
Aula: van Tellingen,  Zeist
Verslag en Dichter van dienst: Vicky Francken

I.M. Bryan Rippon

Op maandag 26 februari komt er bij het Utrechts Stadsdichtersgilde, afdeling Eenzame Uitvaart, een ‘voorlopige aanvraag’ binnen. Een dag later volgt nader bericht: ‘De reeds aangekondigde uitvaart is definitief’. Even blijft mijn oog aan die formulering hangen. Natuurlijk begrijp ik wel dat hier niet de uitvaart zelf maar de aanvraag als definitief wordt bestempeld, maar toch: hoe mooi zou het zijn als een uitvaart niet definitief was? Dat je kon uitvaren en gewoon weer terugkeren, alsof je simpelweg een boottochtje had gemaakt… waarop je je misschien zelfs nog even gewaagd had aan wat pootjebaden in de Styx, maar daarna toch tot rechtsomkeert had besloten. Nee, helaas.

Op donderdag 1 maart 2018 noteerde het KNMI in De Bilt voor het eerst sinds 1947 een officiële ijsdag op de eerste dag van de meteorologische lente. Op deze koude dag, gevoelstemperatuur tussen de -8 en -14 graden Celsius, vond de crematie van Bryan Rippon plaats.

Er zou de mogelijkheid zijn om afscheid van Bryan te nemen en hoewel de uitvaartondernemer me vertelde dat hij geen idee had of er wel iemand bij zou zijn, hoorde ik van de gemeentemedewerker dat Bryans collega’s van vertaalbureau Overtaal graag wilden komen. Toen ik die ochtend in Zeist uitstapte, bleken we dezelfde bus genomen te hebben. Bij aankomst in centrum Van Tellingen werden we nog opgewacht door een buurman van Bryan en even later sloten ook de medewerker van de gemeente en een hulpverlener zich bij ons aan. Volledig eenzaam was deze uitvaart daardoor gelukkig niet.

Maar écht dichtbij had niemand hier kunnen komen, omdat Bryan alle hulp afhield. Uit angst of uit schaamte had hij, geboren Engelsman, gedurende de twintig jaar die hij al in Nederland woonde, nooit een huisarts gezocht. Aan het eind van zijn leven werden lichamelijke en mentale klachten in rap tempo ernstiger. Hij belandde in het ziekenhuis, waar hij nog door oud-collega’s werd opgezocht, maar communiceren was moeilijk geworden. Een vertaler – een man die zijn hart altijd al aan de taal ophaalde – die de taal kwijtraakt…

Bryan overleed op 21 februari. Slechts zo’n twee jaar na het overlijden van zijn Engelse vader. Zonder zijn moeder, die nog steeds in Engeland woont en vliegangst heeft en die hem daardoor in al zijn Nederlandse jaren nooit heeft opgezocht.

Bij zijn crematie las ik, dichter van dienst en collega-vertaler, onderstaand gedicht voor hem voor.

Voor Bryan Rippon
20-04-1968 – 21-02-2018

Ik droomde, op een nacht, dat ik Arabisch sprak.
Ik wist wel wat mijn boodschap was maar twijfelde
of ik ook werd begrepen. ’s Ochtends was mijn woordenschat
gesmolten, nee, geslonken, nee, verdwenen.

Zo moet het zijn geweest voor jou
toen de woorden je ontglipten:
ze klonken zingend als kristal
vanuit een porseleinkast die niet open wou.

Hier sta ik dan te spreken, collega
van het binnenskamers leven,
in een taal die langzaam vervaagde
als een voorganger in zwijgzaamheid.

Uiteindelijk gaan wij allemaal,
een kwestie slechts van tijd,
een vader achterna.
Had jij de jouwe horen roepen?

Ik hoop dat je daar met hem praat
en vaker nog dan hier echt wordt verstaan.

© Gedicht en verslag door Vicky Francken